– Een bijdrage van Otto Volgenant, mediarecht advocaat bij Boekx Advocaten –

Sinds 25 mei 2018 geldt in de Europese Unie de AVG, maar Google LLC heeft tot op heden geen vertegenwoordiger in de Europese Unie aangewezen. Terwijl deze verplichting zonneklaar uit de AVG blijkt. De Autoriteit Persoonsgegevens kan een boete van maximaal 4% van de jaaromzet van Google, te weten 4% van 100 miljard dollar, opleggen.

Google LLC

Google LLC is een Amerikaans bedrijf, gevestigd te Mountain View, California. Google LLC is de juridische entiteit die de zoekmachine ‘Google’ aanbiedt. In Nederland en vrijwel alle andere landen heeft Google LLC dochterbedrijven, maar die zijn niet verantwoordelijk voor de zoekmachine. In vele uitspraken¹ heeft de rechter vastgesteld dat de Amerikaanse rechtspersoon daarvoor verantwoordelijk is, en dat consumenten dus niet de Nederlandse entiteit Google Netherlands B.V. kunnen aanspreken.

Invoering AVG

Sinds 25 mei 2018 geldt de Algemene Verordening Gegevensbescherming (‘AVG’). Artikel 27 AVG bepaalt dat buiten de Europese Unie gevestigde bedrijven die diensten aanbieden aan consumenten binnen de Europese Unie een ‘vertegenwoordiger’ moeten aanwijzen in de Europese Unie ^2. De ‘vertegenwoordiger’ is een door de buitenlandse partij schriftelijk aangewezen natuurlijke persoon of rechtspersoon die hem vertegenwoordigt ³. Het doel van het aanwijzen van een ‘vertegenwoordiger’ in de Europese Unie is dat Europese consumenten in de Europese Unie een aanspreekpunt hebben om vorderingen in te stellen, en niet buiten de Europese Unie een partij hoeven aan te spreken (bijvoorbeeld in China, in Rusland of in dit geval de V.S.) ⁴. Dit betekent dat verzoekschriften, dagvaardingen en vonnissen bij de vertegenwoordiger binnen de Europese Unie moeten kunnen worden betekend, in plaats van bij Google LLC in Californië.

Bovendien is Google LLC verplicht om consumenten in de Europese Unie actief te informeren over de identiteit en de contactgegevens van de natuurlijke persoon of rechtspersoon die als vertegenwoordiger is aangewezen ⁵.

Vertegenwoordigers in meerdere lidstaten

De AVG spreekt over een vertegenwoordiger die gevestigd is in ‘één van de lidstaten’ waar consumenten zich bevinden. Omdat Google LLC diensten aanbiedt aan consumenten in álle landen van de Europese Unie, steeds in hun eigen taal, zou het logisch en consumentvriendelijk zijn als Google LLC in elk land van de Europese Unie een vertegenwoordiger aanwijst. Dan kunnen consumenten in – bijvoorbeeld – Griekenland zich wenden tot de vertegenwoordiger van Google LLC in Griekenland, en Nederlandse consumenten kunnen dan terecht bij de vertegenwoordiger van Google LLC in Nederland, enzovoort. Omdat Google LLC toch al in elk land in de Europese Unie een dochterbedrijf heeft is het een simpele oplossing om die lokale juridische entiteit aan te wijzen als vertegenwoordiger.

Helemaal geen vertegenwoordiger aangesteld?

De AVG geldt sinds 25 mei 2018, maar Google LLC heeft tot op heden geen vertegenwoordiger in de Europese Unie aangewezen. Navraag bij Google (op 13 juni jl. door Willem van Lynden, MediaMaze -red) resulteerde in een verwijzing naar een online formulier waar die vraag nogmaals gesteld zou kunnen worden. Dat voldoet niet aan de eis dat Google LLC de identiteit en de contactgegevens van de natuurlijke persoon of rechtspersoon die zij heeft aangewezen kenbaar moet maken.

Google informeert consumenten niet actief

Google LLC voldoet óók niet aan de verplichting om consumenten in de Europese Unie daar actief over te informeren. Dit zou onderdeel uit moeten maken van de privacy policy van Google LLC of duidelijk op de website van Google LLC moeten staan. Dit is evident een overtreding van de AVG door Google LLC.

Dit lijkt een bewuste overtreding van de AVG door Google LLC, in een strategie om het individuele klagers zo moeilijk mogelijk te maken om rechtsmaatregelen tegen Google LLC te nemen. Daar zijn in de praktijk – helaas – veel voorbeelden van.

4 miljard dollar boete

Een overtreding van de AVG kan worden bestraft met een boete tot 4 % van de totale wereldwijde jaaromzet in het voorgaande boekjaar ⁶. Met een jaaromzet van meer dan 100 miljard dollar kan er dus een boete van ruim 4 miljard dollar worden opgelegd. Voor zover bekend heeft de toezichthoudende autoriteit (in Nederland de Autoriteit Persoonsgegevens) nog geen handhavende maatregelen genomen. De Autoriteit Persoonsgegevens is hierover door mij en dhr. Van Lynden ingelicht maar tot op heden is er geen reactie ontvangen.

Conclusies

1. Google LLC is sinds 25 mei 2018 verplicht (a) om een vertegenwoordiger in de Europese Unie aan te wijzen en (b) om consumenten daar actief over te informeren;
2. Google LLC voldoet daar niet aan ondanks het feit dat dit een verplichting is die zonneklaar uit de AVG blijkt, en ondanks het feit dat jij Google LLC daarop hebt gewezen;
3. Consumenten die nu een officieel bericht aan Google LLC willen sturen (verzoekschrift, dagvaarding, vonnis) kunnen nu niet terecht binnen hun eigen land of de Europese Unie terwijl dat nu juist expliciet de bedoeling is van de AVG; en
4. Google LLC houdt zich op deze punten niet aan de AVG en de toezichthouder kan daarom een boete opleggen van 4% van de jaaromzet van het afgelopen jaar, wat bij Google LLC neerkomt op een boete van ruim 4 miljard dollar.

– Een bijdrage van Otto Volgenant, mediarecht advocaat bij Boekx Advocaten –

Voetnoten:

1. Wie toch Google Netherlands B.V. in rechte aanspreekt wordt niet-ontvankelijk verklaard door de rechter, zie recent Rechtbank Limburg, 22 maart 2018, (X/Google), r.o. 4.8 en 4.9 http://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:RBLIM:2018:2751
en bijvoorbeeld ook Rechtbank Midden-Nederland, 24 mei 2017 (X/Google), r.o. 4.1.2 http://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:RBMNE:2017:6893
2. Artikel 27 AVG, lid 1. Wanneer artikel 3, lid 2, van toepassing is, wijst de verwerkingsverantwoordelijke of de verwerker schriftelijk een vertegenwoordiger in de Unie aan.
Artikel 3 AVG, lid 2. Deze verordening is van toepassing op de verwerking van persoonsgegevens van betrokkenen die zich in de Unie bevinden, door een niet in de Unie gevestigde verwerkingsverantwoordelijke of verwerker, wanneer de verwerking verband houdt met: a) het aanbieden van goederen of diensten aan deze betrokkenen in de Unie, ongeacht of een betaling door de betrokkenen is vereist; of b) het monitoren van hun gedrag, voor zover dit gedrag in de Unie plaatsvindt.
3. Artikel 4 AVG, lid 17. „vertegenwoordiger”: een in de Unie gevestigde natuurlijke persoon of rechtspersoon die uit hoofde van artikel 27 schriftelijk door de verwerkingsverantwoordelijke of de verwerker is aangewezen om de verwerkingsverantwoordelijke of de verwerker te vertegenwoordigen in verband met hun respectieve verplichtingen krachtens deze verordening.
4. Artikel 27 AVG, lid 3. De vertegenwoordiger is gevestigd in een van de lidstaten waar zich de betrokkenen bevinden wier persoonsgegevens in verband met het hun aanbieden van goederen of diensten worden verwerkt, of wier gedrag wordt geobserveerd.
– lid 4. Teneinde de naleving van deze verordening te waarborgen, wordt de vertegenwoordiger door de verwerkingsverantwoordelijke of de verwerker gemachtigd om naast hem of in zijn plaats te worden benaderd, meer bepaald door de toezichthoudende autoriteiten en betrokkenen, over alle met de verwerking verband houdende aangelegenheden.
– lid 5. Het feit dat de verwerkingsverantwoordelijke of de verwerker een vertegenwoordiger aanwijzen, doet niet af aan de mogelijkheid om tegen de verwerkingsverantwoordelijke of de verwerker zelf vorderingen in te stellen.
5. Artikel 13 AVG, lid 1. Wanneer persoonsgegevens betreffende een betrokkene bij die persoon worden verzameld, verstrekt de verwerkingsverantwoordelijke de betrokkene bij de verkrijging van de persoonsgegevens al de volgende informatie: a) de identiteit en de contactgegevens van de verwerkingsverantwoordelijke en, in voorkomend geval, van de vertegenwoordiger van de verwerkingsverantwoordelijke.
6. Idem in artikel 14 lid 1 AVG voor persoonsgegevens die niet van de betrokkene zijn verkregen.
Artikel 83 lid 5 sub b AVG.