Europees Hof scherpt norm gevoelige persoonsgegevens aan: strengere norm vergeetrecht.

Het Europese Hof van Justitie (HvJ) heeft wederom een belangrijke uitspraak gedaan met betrekking tot het recht om vergeten te worden. Op 01 augustus 2022 besluit het HvJ dat het begrip “bijzondere persoonsgegevens” ruim uitgelegd moet worden. Dat betekent weer dat veel vergeet-mij verzoeken strenger getoetst worden en dat ontgooglen makkelijker wordt.

Het recht om vergeten te worden.

Het recht om vergeten te worden is ontstaan met het Costeja-arrest in 2014. In dat arrest beslist het HvJ dat een publicatie door tijdsverloop minder relevant kan worden. Daarom kan een betrokkene verzoeken om bepaalde informatie minder toegankelijk te maken. In de praktijk betekent dit dat de betrokkene aan een zoekmachine, zoals Google, vraagt om een URL te blokkeren. Google blokkeert de URL vervolgens alleen voor zoekopdrachten naar de naam van de betrokkene.

Een ontgoogle-verzoek wordt toegewezen als het publiek geen overwegend belang heeft om kennis te nemen van de informatie wanneer zij zoekt naar de naam van de betrokkene. De beoordeling gebeurt dus aan de hand van een belangenafweging. In het Costeja-arrest is bepaald dat het belang van de betrokkene in beginsel voorrang heeft, tenzij Google anders aantoont. De bewijslast ligt dus bij Google.

Sinds 2014 maken miljoenen mensen gebruik van het recht om vergeten te worden. Het is ook niet beperkt tot Google, maar geldt ook voor andere zoekmachines, zoals Yahoo, Bing en Lycos. Zelfs website-eigenaren en krantenarchieven vallen tegenwoordig onder het recht om vergeten te worden.

Ontgooglen van strafrechtelijke  en gevoelige persoonsgegevens

Sommige persoonsgegevens worden strenger beschermd door de AVG. Bijvoorbeeld gegevens over gezondheid, geloof, politieke overtuiging en seksualiteit. Dit zijn bijzondere persoonsgegevens. Ook strafrechtelijke gegevens krijgen meer bescherming. De gedachte daarachter is dat deze gegevens dieper ingrijpen in het leven van de betrokkene.

Dat is relevant voor het recht om vergeten te worden, omdat veel URL’s dit soort bijzondere gegevens bevatten. Bijvoorbeeld een krantenartikel over een bekende strafzaak. Volgens het HvJ mag Google deze URL’s wel opnemen in haar zoekresultaten. Echter, ontgoogle-verzoeken vallen onder een aanzienlijk strengere norm. Google moet aantonen dat het publiek een strikt noodzakelijk belang heeft om kennis te nemen van de URL’s. Als er zo’n strikt noodzakelijk belang is, dan moeten de URL’s ook in een relevante volgorde staan. Een bericht over de vrijspraak van de verdachte moet bijvoorbeeld boven een artikel over de arrestatie staan.

Ruime uitleg begrip bijzondere persoonsgegevens

Het is daarom wel belangrijk wat de AVG precies bedoelt met bijzondere persoonsgegevens. Op die vraagt geeft het HvJ antwoord in het arrest OT v. Vyriausioji tarnybinės etikos komisija. Die zaak gaat over een Letse ambtenaar die uitgebreide verklaring moet afgeven van de privé-transacties van hem en zijn partner. Volgens deze ambtenaar is zo’n verklaring in strijd met het recht op privacy. Daaruit kan bijvoorbeeld de seksualiteit van de ambtenaar blijken als die ambtenaar samenwoont met iemand van hetzelfde geslacht.

Zijn ook gegevens waaruit bijvoorbeeld de seksualiteit van iemand kan worden afgeleid, gevoelige persoonsgegevens? Volgens het HvJ wel. In de AVG staat namelijk dat  “gegevens over gezondheid” gegevens zijn waarmee informatie over iemands gezondheidstoestand wordt gegeven. Bovendien dient de AVG ter bescherming van persoongegevens en daarbij past een ruime toepassing van het begrip bijzondere persoonsgegevens. Daarom omvat het begrip bijzondere persoonsgegevens, niet alleen gegevens waarin direct, bijvoorbeeld iemands seksualiteit wordt benoemd. Onder dat begrip vallen ook gegevens waaruit de seksualiteit valt af te leiden. Bijvoorbeeld de zin “Piet is homoseksueel” is een gevoelig persoonsgegeven. Echter Piet’s lidmaatschap van GRINDR, een populaire datingapp gericht op mannen, is ook een gevoelig persoonsgegeven.

Het recht om vergeten te worden en gevoelige persoonsgegeven

Het arrest van het HvJ vormt een belangrijke uitbreiding van het recht om vergeten te worden. Als een website gegevens vermeldt waaruit bijvoorbeeld iemands gezondheid, seksualiteit, geloof of strafrechtelijk verleden kan worden afgeleid, dan moeten deze verzoeken strenger beoordeeld worden. Google moet dan beoordelen of het strikt noodzakelijk is dat het publiek kennis neemt van die informatie. Als Google dat kan bewijzen, dan moeten de URL’s ook nog in een relevante volgorde worden gerangschikt.

Bijstand bij een ontgoogle-verzoek

Het is meestal lastig om van negatieve berichten op internet af te komen. Er zijn veel juridische mogelijkheden, ieder met zijn eigen voor- en nadelen. Laat uw casus beoordelen door Stephan Mulders, advocaat vergeetrecht te Amsterdam.