Ontgooglen van tuchtrechtuitspraken. Hoge Raad: ontgooglen, tenzij strikt noodzakelijk.

De Hoge Raad sprak zich onlangs uit over het ontgooglen van tuchtrechtelijke veroordelingen. Goed nieuws voor beroepsbeoefenaren. De Hoge Raad past namelijk een strenger beoordelingscriterium toe. Websites over tuchtrechtelijke veroordelingen moeten in beginsel worden verwijderd uit Google. Tenzij het strikt noodzakelijk is dat deze artikelen verschijnen als gezocht wordt naar een naam. In dat artikel ga ik in op het ontgooglen van tuchtrechtuitspraken. Naast de beslissing van de Hoge Raad komt ook een andere belangrijke uitspraak aan bod.

Tips vergeetrecht en tuchtuitspraken

• Uitspraken voor zeer zware veroordelingen (schrappingen en schorsingen) blijven zeer lang relevant. Lichtere veroordelingen zijn vaak wel eerder te verwijderen.
• Tijdsverloop is erg belangrijk. Daarbij kan aansluiting worden gezocht bij terugkijk- en publicatietermijnen
• Het kan soms lonen om juist de website te verzoeken de pagina te ontkoppelen van de zoekmachine.
• Als een beroepsbeoefenaar gestopt is, dan legt dat veel gewicht in de schaal.

Tuchtrechtelijke veroordelingen

Veel beroepen maken gebruik van tuchtrecht. Bijvoorbeeld: advocaten, BIG-geregistreerde beroepen, notarissen en deurwaarders. Dat is een rechtssysteem waarbij collega’s beoordelen of een bepaalde beoefenaar zijn vak wel goed uitoefent. Het voordeel van het tuchtrecht is dat collega’s zelf veel kennis van de praktijk hebben. Zij kunnen dus beter het handelen van hun collega beoordelen. Het tuchtrecht staat los van het civiele en het strafrecht. Een tuchtrechtelijke veroordeling betekent dus niet automatisch dat de veroordeelde aansprakelijk is. In sommige gevallen kan de tuchtrechter wel een schadevergoeding opleggen. Meestal kan de tuchtrechter alleen een waarschuwing, berisping of een schorsing opleggen.

Een tuchtrechtelijke veroordeling wil niet zeggen dat de persoon onbekwaam is. Dat verschilt per geval. De veroordeling betekent alleen dat in een bepaalde situatie een fout gemaakt is. Natuurlijk zijn er gevallen waarin een volkomen onbekwaam persoon uiteindelijk een tuchtrechtelijk beroepsverbod krijgt. Veruit de meeste tuchtrechtelijke veroordelingen zijn echter vrij onschuldig. In zo’n geval heeft de beroepsbeoefenaar inderdaad fout gehandeld. Echter, waar gehakt wordt vallen spaanders. De meeste fouten leiden gelukkig niet tot een tuchtrechtelijke klacht. Vaak is zo’n veroordeling dan ook pech.

Toch kleeft er een behoorlijk stigma aan een tuchtrechtelijke veroordeling. Collega’s, werkgevers, cliënten, patiënten, schrikken vaak van de veroordeling zelf, zonder genuanceerd naar de omstandigheden te kijken. In die zin is het vergelijkbaar met het strafrecht.

ontgooglen: het recht om vergeten te worden.

Het Hof van Justitie ontdekt in 2014 het recht om vergeten te worden in de Costeja-uitspraak. Volgens dat recht moeten zoekmachines, zoals Google Yahoo of Bing, zoekresultaten blokkeren als gezocht wordt naar iemands naam. Uitgangspunt is dat de zoekmachines het zoekresultaat op verzoek moet verwijderen. Daarop kan een uitzondering worden gemaakt  als de zoekmachine kan bewijzen dat er een dringende reden is om die URL weer te geven wanneer gezocht wordt naar iemands naam. Zo’n reden kan ontstaan door iemands rol in de samenleving.

Strafrechtelijke gegevens worden extra beschermd door de AVG. Dat zijn namelijk bijzondere persoonsgegevens. Die extra bescherming geldt ook voor vergeetrecht-verzoeken. In GC / CNIL bepaalt het HvJ, dat URL’s met strafrechtelijke gegevens alleen mogen blijven staan als dat strikt noodzakelijk is. De zoekmachine zal dus moeten onderzoeken of het strikt noodzakelijk is dat een bepaalde URL wordt weergegeven bij een zoekopdracht naar een bepaalde naam. Als dat zo is dan moet Google de resultatenlijst zodanig ordenen dat het beeld dat daarmee wordt geschetst een afspiegeling vormt van de actuele gerechtelijke situatie. Met andere woorden, berichten over een vrijspraak moeten hoger scoren dan berichten over de arrestatie.

Het begrip “strafrechtelijke gegevens” ziet niet alleen op gegevens over veroordeelde misdadigers, maar ook over informatie over de verdenking, arrestatie en het onderzoek.

Vergeetrecht en tuchtuitspraken.

De vraag is vervolgens of het strengere “strikt noodzakelijk” regime ook geldt voor websites met tuchtrechtelijke gegevens. Aan de ene kant zijn tuchtrechtuitspraken vanzelfsprekend niet hetzelfde als een strafrechtelijke uitspraak. Anderzijds kijkt het Europese recht verder dan alleen de titel van een wet om te bepalen of een sanctie strafrechtelijk is.

De Hoge Raad hakt hierover impliciet een knoop door. In deze procedure speelde namelijk deze vraag. De Hoge Raad concludeert dat het Hof heeft beoordeeld of het strikt noodzakelijk is of gegevens over een tuchtrechtelijke veroordeling in de zoekresultaten worden weergegeven. Hoewel de Hoge Raad niet expliciet oordeelt over het criterium, blijkt uit het feit dat zij niet gecasseerd heeft, wel dat zij deze beslissing van het Hof min of meer goedkeurt. Een belangrijk uitgangspunt dus voor iedereen met een tuchtrechtelijk verleden.

Het recht om vergeten te worden in de praktijk

Een recente uitspraak van de Raad van State(RvS) laat zien hoe zorgvuldig met tuchtrechtelijke gegevens moet worden omgegaan. Een advocaat is in 2017 geschorst door de tuchtrechter. Op grond van de advocatenwet publiceert de Orde een online lijst van schorsingen en schrappingen. De advocaat in kwestie heeft zich vervolgens van het tableau laten schrappen (uitschrijven als advocaat). Vervolgens doet de advocaat een beroep op het recht om vergeten te worden en vraagt de Orde om hem van de lijst te halen. Volgens de advocaat is publicatie op die lijst namelijk niet meer nodig nu hij geen advocaat is. De Orde weigert dit omdat de publicatie niet alleen dient om cliënten van bestaande advocaten te waarschuwen, maar óók om het publiek te informeren over de werking van het tuchtrecht. Wél ontkoppelt de Orde de pagina met de lijst van de zoekmachines. Zodat de pagina niet meer verschijnt in Google.

De RvS accordeert de beslissing van de Orde. Volgens de RvS is het informeren van het publiek een legitiem doel. Bovendien is ook rekening gehouden met de rechten van de advocaat in kwestie. Immers, alleen zware veroordelingen (schorsingen en schrappingen) worden gepubliceerd. Bovendien heeft de Orde de lijst ontkoppeld in Google. Alleen iemand die daadwerkelijk op de lijst kijkt, zal dus zien dat die advocaat geschorst is geweest. Daardoor wordt de lijst minder toegankelijk én maakt dus minder inbreuk op de privacy van de advocaat. Die laatste factor vindt het EHRM ook erg belangrijk.

Hulp bij het ontgooglen van tuchtrechtuitspraken

Wilt u ondersteuning bij het indienen van een vergeetrecht verzoek? Stephan Mulders, advocaat privacyrecht te Amsterdam, beoordeelt vrijblijvend uw casus. Stuur hem hier een bericht.